Omurga romatizması, omurga bölgesini etkileyen ağrılı ve kronik bir hastalıktır. Tıbbi literatürde "ankilozan spondilit" olarak tanımlanmaktadır. Hastalık, eklemlerde ve eklem çevresinde bulunan kaslarda iltihaplanma ile başlar. Erkeklere göre kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır ve genellikle 20-25 yaş aralığında ortaya çıkar. Ancak bu yaş aralığı dışında da her yaş grubunda hissedilebilir.

Omurga romatizmasının kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalar, hastalığın %96 oranında genetik faktörlere bağlı olarak geliştiğini göstermektedir. Özellikle HLA-B27 olarak bilinen gen, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek omurgada tahribata yol açabilir. Ayrıca, alerjik reaksiyonların da hastalığın oluşumunda rol oynayabileceği düşünülmektedir. Alerjik bünyeye sahip kişilerde, bağışıklık sistemi bazı gıdalara karşı tepki vererek omurga romatizmasını tetikleyebilir. HLA-B27 geni taşıyan her kişide omurga romatizması gelişeceği kesin değildir. Ayrıca, ishal ve idrar yolu enfeksiyonlarının da hastalığa yol açabileceği düşünülmektedir.

Omurga romatizması bazı hastalıklarla ilişki içinde olabilir. Bu hastalıklar şunlardır:

Omurga romatizması teşhisi zor değildir. Teşhis için hastalıktan şüphelenme en önemli basamaktır. Henüz 20'li yaşlarda sabah şikayetleri ve şiddetli bel ağrısı yaşanıyorsa, omurga romatizması için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Bu tarz şikayetlere maruz kalan kişiler daha çok ortopedi, beyin cerrahi gibi bölümlere başvurduğunda tanı için gecikmeler yaşanabilir. Hastalık için romatoloji bölümüne başvurulmalıdır. Tanı için röntgen, MR, bilgisayarlı tomografi, kan tahlilleri ve genetik yatkınlık molekülleri kullanılır. Ayrıca HLA-B27 geni de araştırılır.

Omurga romatizması tedavisinde tüm şikayetleri tamamen yok edecek bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. En çok egzersiz tedavisi önerilerek vücudun esnek kalması sağlanır. Omurga romatizması için tamamen düzeltici bir tedavi henüz geliştirilmemiştir. Hastalık ölüm riski yaratmaz, ancak en ciddi yan etkisi vücut hareketliliğini kısıtlamasıdır. Hastalık her vücutta aynı etkiye neden olmaz; bazı vakalarda ağrı daha şiddetli olurken, bazı vakalarda bükülme eğilimi daha fazla olabilir. Genetik olarak değerlendirilen bir hastalık olmasa da, babada gelişen omurga romatizması oğlunda da gelişebilir; bu oran %20 civarındadır. Omurga romatizmasına maruz kalan kişinin oturduğu sandalye, yattığı yatak çok dikkatli seçilmelidir. Hastalığın ilerlemesi ya da şikayetlerin hafiflemesi için sürekli hareket halinde olmak gerekir.

Omurga romatizmasında çok nadir durumlarda cerrahiye gerek duyulabilir. Meydana gelen hasarı onarmak için cerrahi tercih edilebilir. Bazı hastalarda boynu ve omurgayı dik tutmak için operasyon gerekebilir.